Loonheffingen en sociale verzekeringen - april 2022

Onder omstandigheden kan een werknemer zijn werkgever aansprakelijk stellen voor de schade die hij lijdt in verband met de uitoefening van de dienstbetrekking. Werkgevers kunnen in dat verband een ongevallenverzekering afsluiten. Als de werkgever in de arbeidsvoorwaarden al een toezegging doet met betrekking tot een eventuele uitkering, is sprake van een aanspraak. Deze aanspraak vormt in beginsel belast loon. Maar vanwege de omkeerregel is de aanspraak vrijgesteld en de uitkering belast. De Hoge Raad maakt echter duidelijk dat pas sprake is van een belastbare uitkering voor zover de werkgever meer vergoedt dan waartoe hij volgens de wettelijke aansprakelijkheidsregeling is verplicht. Men moet dus eerst kijken wat de werkgever zou moeten vergoeden als hij geen ongevallenverzekering had afgesloten. Pas als de werkelijke uitkering hoger is, is sprake van belast loon. Volgens de Hoge Raad is hierbij niet van belang of sprake is van een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking.

Hoewel in 2016 de Wet DBA is ingevoerd om fiscale schijnzelfstandigheid aan te pakken, heeft het kabinet datzelfde jaar ook besloten deze wet voorlopig niet te handhaven. Deze afkoelingsperiode staat ook bekend als het handhavingsmoratorium. Door het handhavingsmoratorium controleren belastingambtenaren bij steeds minder opdrachtgevers of zij ten onrechte geen loonheffing afdragen. Het aantal correcties is laag, zo constateert de Algemene Rekenkamer. Het aantal controles van zzp’ers is ook gedaald. Toch is handhavingsstop bij de opdrachtgevers de afgelopen jaren iets afgezwakt. De Belastingdienst heeft tussen eind 2019 en 2021 maar drie aanwijzingen afgegeven en één keer een correctie opgelegd. De staatssecretaris van Financiën geeft in zijn reactie op het rapport van de Algemene Rekenkamer ook aan de bevindingen van dit rapport mee te nemen in het plan voor het hervormen van de arbeidsmarkt.

Tip!
De Belastingdienst legt alleen correcties op als zzp’ers of opdrachtgevers ‘kwaadwillend’ zijn. Dat wil zeggen dat zij opzettelijk de schijn van zelfstandigheid wekken. Maar de zzp’er of opdrachtgever kan natuurlijk betwisten dat sprake is van opzet en dan moet de fiscus maar bewijzen dat dit toch het geval is.

Op grond van de belastingverdragen met België en Duitsland mag de staat waar een werknemer zijn dienstbetrekking uitoefent, het loon belasten. Als zowel woonstaat als werkstaat mogen heffen, bepalen de belastingverdragen met België en Duitsland dat in beginsel de woonstaat het loon uit de andere staat vrijstelt. Wordt echter voldaan aan de voorwaarden van de 183-dagenregeling, dan heft uitsluitend het woonland. Nu zijn door de coronacrisis veel grensarbeiders gaan thuiswerken of gedwongen thuis te blijven. Zonder nadere afspraken dreigt in die situatie een verschuiving van het heffingsrecht. Nederland heeft afspraken gemaakt met België en Duitsland om dat te voorkomen. Deze afspraken houden in dat een werknemer op dagen waarop hij uitsluitend vanwege de coronamaatregelen thuiswerkt of betaald thuisblijft, wordt geacht te hebben gewerkt in het buitenland. De einddatum van deze afspraken is al enkele keren verlengd. Inmiddels is de einddatum dus opgeschoven naar 30 juni 2022.