Administratieve verplichtingen - oktober 2022

De Belastingdienst mag iemand niet dwingen om mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Dit is het zogeheten verbod op zelfincriminatie. Vraagt de inspecteur aan belastingplichtigen om gegevens over bijvoorbeeld verzwegen buitenlandse bankrekeningen? Dan kunnen deze belastingplichtigen pas een beroep doen op het verbod op zelfincriminatie als sprake is van enige dwang tot het afgeven van de informatie. Bovendien moet de belastingplichtige verdacht worden van een strafbaar feit. Het verbod op zelfincriminatie verhindert niet het gebruik van wilsonafhankelijk materiaal. Alleen als de autoriteiten specifiek bepaalde stukken willen hebben waarvan het bestaan al vaststaat (‘specific pre existing documents), is er sprake van wilsonafhankelijk materiaal. Dwingt de fiscus een belastingplichtige tot het afgeven van documenten waarvan de inspecteur alleen maar het bestaan vermoedt? Dan is sprake van een ‘fishing expedition’ en dat is niet toegestaan. Uiteraard is het verbod op zelfincriminatie altijd van toepassing op bewijs dat met foltering is verkregen. Tot deze conclusies komt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

Tip!
Ten slotte moet men nagaan of een procedure niet de essentie van het verbod op zelfincriminatie heeft geëlimineerd.

Wie zijn belastingschuld niet tijdig betaalt, moet ook invorderingsrente betalen. Op Prinsjesdag 2022 is het voorstel bekendgemaakt om de mogelijkheden voor de fiscus te verruimen om geen invorderingsrente te berekenen. Daarbij gaat het om het geval waarin het te laat betalen niet is te wijten aan de belastingplichtige. Dit speelt bijvoorbeeld als bij een voorlopige aanslag inkomstenbelasting 2022 geen rekening is gehouden met de ontwikkelingen rondom box 3. De invordering van deze aanslag is in dat geval stilgelegd. Hoewel de belastingplichtige dan niet hoeft te betalen, brengt de Belastingdienst in dit geval toch invorderingsrente in rekening. Dat hoeft dankzij de verruiming dus niet meer.

Bij overschrijding van de redelijke termijn bij de behandeling van bezwaar en (hoger) beroep en cassatieberoep heeft de belastingplichtige recht op een immateriële schadevergoeding. Heeft de Belastingdienst uitspraak op bezwaar gedaan? En is de Belastingdienst volledig tegemoetgekomen aan het bezwaar? Dan ondervindt de belanghebbende geen spanning en frustratie meer vanwege wat de uitkomst van de procedure in de hoofdzaak is. Vanaf dat moment vervalt de grondslag voor toekenning van een immateriële schadevergoeding, zo oordeelt de Hoge Raad.