Familievermogensrecht - augustus 2023

Het verwerpen van rechten zoals legaten leidt op grond van art. 30 Successiewet 1956 (SW) niet tot een verlaging van het verschuldigde bedrag aan erfbelasting. De Kennisgroep Successiewet heeft een vraag beantwoord over de toepassing van art. 30 SW en de verwerping vanwege de BOR-vrijstelling. Deze vraag ziet op de volgende situatie. Een erflater is weduwnaar en heeft drie kinderen, die in zijn testament zijn aangewezen als de enige erfgenamen. Daarnaast heeft de erflater aan twee van de drie kinderen zijn IB-onderneming tegen inbreng van de waarde gelegateerd. Deze kinderen verwerpen de legaten, zodat de onderneming naar alle drie de erfgenamen vererft. De vraag is of art. 30 SW van toepassing is, als vanwege het verwerpen van een legaat meer verkrijgers een beroep kunnen doen op toepassing van de BOR. Volgens de kennisgroep is art. 30 SW van toepassing, omdat de strekking van dat artikel is dat niet minder belasting wordt geheven dan zonder verwerping verschuldigd zou zijn. Hierbij kijkt men naar de verschuldigde erfbelasting over de gehele nalatenschap, met en zonder verwerping. De regel dat het verwerpen van een legaat niet leidt tot een verlaging van de totale erfbelasting, is overigens niet van toepassing bij het afzien van de wettelijke verdeling.

Een erflater kan in zijn testament een tweetrapsmaking opnemen. Vervolgens kan deze insteller van de tweetrapsmaking een erfgenaam benoemen onder de ontbindende voorwaarde van het overlijden van die erfgenaam. Daarmee is die erfgenaam de bezwaarde. Degene die is benoemd tot erfgenaam onder de opschortende voorwaarde van het overlijden van de bezwaarde, is de verwachter. Stel dat eerst de insteller overlijdt, 18 dagen later gevolgd door de bezwaarde. Omdat de bezwaarde hier binnen dertig dagen na het overlijden van de insteller overlijdt en de verwachter ook erfbelasting moet betalen, wordt de aanvankelijk door de bezwaarde verschuldigde erfbelasting verminderd naar nihil. Dit stelt de Kennisgroep successiewet. Hierbij is niet van belang dat de verwachter erfrechtelijk niet van de bezwaarde verkrijgt, maar van de insteller.

De Kennisgroep successierecht heeft een standpunt gegeven met betrekking tot de volgende situatie. Een dga heeft 100% van de aandelen in een holding, die weer alle aandelen in een dochtervennootschap houdt. De dga heeft twee kinderen, die samen 100% van de aandelen in een nieuw opgerichte bv houden. De holding draagt de aandelen in haar dochtervennootschap voor nihil over aan deze nieuwe bv. De vraag is of in deze situatie de bedrijfopvolgingsregeling (BOR) in de schenkbelasting is toe te passen. De kennisgroep meent van wel. Bij een schenking ‘onderlangs’ van aandelen in een deelneming aan een vennootschap, is niet vereist dat die vennootschap slechts één aandeelhouder heeft.

Let op!
Voor toepassing van de BOR is wel vereist dat de dochtervennootschap een materiële onderneming drijft.