Familievermogensrecht - juni 2019

Stel, iemand verkoopt een woning aan een ander, die hij ook als erfgenaam heeft benoemd. De verkoper bedingt dat hij na de verkoop in de woning mag blijven wonen. Hij betaalt daarvoor de koper een vergoeding. Deze vergoeding bedraagt echter per jaar nog geen 6% van de waarde van de woning in onbezwaarde staat. In deze situatie leidt het overlijden van de vruchtgebruiker tot een waardestijging van de eigendom van de koper. Immers, de eigendom verandert van blote eigendom in volle eigendom. Door een fictie in de belastingwet is deze waardestijging in principe belast met erfbelasting. Rechtbank Den Haag meende dat de fictie niet geldt als de verkoper geen vruchtgebruik bedingt maar gewoon na de verkoop de woning blijft bewonen met de koper. Maar in hoger beroep heeft Hof Den Haag geoordeeld dat ook in zo’n situatie de verkoper woongenot heeft. Daardoor is bij zijn overlijden de fictie in principe van toepassing.

Let op!
Als het vruchtgebruik van de erflater meer dan 180 dagen vóór zijn overlijden eindigt, is de fictie niet van toepassing. De fictie geldt evenmin als de koper van de woning niet de partner van de erflater is en ook niet (de partner van) een bloed- of aanverwant tot en met de vierde graad is.