Estate planning / privé - eindejaarstips 2021

Had u over 2016 nog recht op een teruggaaf inkomstenbelasting, maar bent u vergeten deze teruggaaf aan te vragen? In dat geval hebt u tot 1 januari 2022 de tijd om de teruggaaf alsnog aan te vragen. De Belastingdienst betaalt u het belastingbedrag alleen terug als dit de teruggaafdrempel overschrijdt. In 2016 bedroeg deze € 14, in plaats van de € 15 die voor 2021 geldt.

Als u een arbeidsinkomen hebt van meer dan € 5.153 (bedrag 2021), geen partner hebt of een partner met een hoger arbeidsinkomen dan u, hebt u onder voorwaarden recht op de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK). Een andere belangrijke voorwaarde voor de IACK is dat op uw woonadres een kind staat ingeschreven, dat aan het begin van het jaar de leeftijd van 12 jaar nog niet heeft bereikt. De IACK bedraagt voor 2021 11,45% van het verschil tussen uw arbeidsinkomen en € 5.153. De IACK kent echter een maximum van € 2.815 (bedrag 2021). Onder de huidige wetgeving kan het zijn dat u samenleeft met iemand die niet uw fiscale partner is omdat hij een niet-kwalificerende buitenlandse belastingplichtige is. Zelfs als deze persoon een lager arbeidsinkomen heeft dan u, kunt u recht hebben op de IACK. De overheid vindt dat ongewenst en repareert dit ‘lek”. Per 1 januari 2022 kan een niet-kwalificerende buitenlandse belastingplichtige uitsluitend voor de toepassing van de IACK toch als een fiscale partner tellen. Daardoor vervalt uw recht op de IACK als deze partner een arbeidsinkomen heeft dat lager is dan of gelijk is aan uw arbeidsinkomen.

Genoot u in drie achtereenvolgende, nog vrij recente jaren wisselende box 1-inkomsten, dan heeft u misschien recht op een teruggaaf vanwege middeling. Om te beginnen moet u dan meer belasting hebben betaald dan wanneer u in die drie jaar gelijkmatige inkomsten had genoten. Bij middeling vindt voor drie achtereenvolgende jaren een herrekening van de belasting plaats op basis van het gemiddelde inkomen. Is die belasting meer dan € 545 lager dan de betaalde belasting, dan krijgt u het meerdere terug. Om de middelingsteruggaaf te krijgen, moet u een verzoek indienen bij de Belastingdienst. U kunt het verzoek indienen tot 36 maanden na het moment waarop de laatste aanslag van die drie jaar onherroepelijk vaststaat. Heeft u nog recht op teruggaaf over 2013 tot en met 2015 en heeft de aanslag 2015 een dagtekening van 20 november 2018, dan staat deze per 1 januari 2019 onherroepelijk vast. Een aanslag is onherroepelijk als de termijn van 6 weken voor bezwaar, beroep, hoger beroep of cassatie is verstreken. U heeft dan nog tot en met 2021 de tijd om die teruggaaf aan te vragen. Vraag de teruggaaf daarom voor 1 januari 2022 aan. Op internet zijn diverse tools beschikbaar om de middelingsteruggaaf te bepalen.

De Belastingdienst brengt rente in rekening op een aanslag inkomstenbelasting 2020 die wordt opgelegd na 1 juli 2021. Deze rente is tegenwoordig 4% per jaar. In vergelijking met de rente die de bank u vergoedt, is deze rente hoog. U kunt belastingrente beperken door zo snel mogelijk een voorlopige aanslag inkomstenbelasting 2020 aan te vragen. Verwacht u dat u voor 2020 nog moet bijbetalen, dan is het zinvol zo snel mogelijk een voorlopige aanslag inkomstenbelasting 2020 te vragen aan de Belastingdienst.

Tip
Als u een belastingaanslag 2020 niet of te laat tijd betaalt, brengt de Belastingdienst ook nog invorderingsrente in rekening. Die rente komt bovenop de belastingrente. Dien een verzoek om een voorlopige aanslag dus zo spoedig mogelijk in, maar vraag indien nodig ook om een betalingsregeling. Overigens bedraagt de invorderingsrente tot en met 31 december 2021 slechts 0,01% per jaar, vanwege de gevolgen van het coronavirus. Daarna gaat de invorderingsrente weer stijgen.

Door nog vóór 1 januari 2022 een schenking aan uw (klein)kinderen te doen, kunnen zij de jaarlijkse vrijstelling van € 6.604 (kinderen) of € 3.244 (kleinkinderen, algemene vrijstelling) benutten. Voor 2021 zijn deze vrijstellingen verhoogd met een extra bedrag van € 1.000, maar de overheid zal deze verhoging per 1 januari 2022 terugdraaien. Doe daarom dit jaar nog een schenking ter grootte van de vrijstelling.

Hebt u kinderen tussen de 18 en 40 jaar? Dan kunnen zij eenmalig de vrijstelling voor schenkingen van ouders verhogen naar € 26.881. De dag van de 40e verjaardag valt overigens nog binnen de leeftijdsgrens. Betreft het een schenking aan kinderen voor een studie, dan is de eenmalige vrijstelling € 55.996. Bij een schenking voor een eigen woning stijgt de eenmalige vrijstelling zelfs naar € 105.302 (bedrag 2021). De vrijstelling van € 105.302 geldt overigens voor iedereen die tussen de 18 en 40 jaar oud is en het geld voor zijn eigen woning gebruikt.

Let op!
Uw kind moet kiezen welke verhoogde schenkvrijstelling hij wil gebruiken, die van € 26.881, € 55.996 of € 105.302. Bij keuze voor een bepaalde vrijstelling kan hij niet meer kiezen voor een andere verhoogde vrijstelling.

Tip
U hoeft het gehele bedrag van € 105.302 niet in één jaar te schenken. Het onbenutte deel kunt u gespreid schenken over een periode van maximaal twee jaar die direct volgt op het eerstgenoemde kalenderjaar. Let op dat de toepassing van de verhoogde vrijstelling wordt beïnvloed als eventueel in een voorgaand jaar al een eenmalig verhoogde schenking plaatsvond.

Let op!
Ook bij gespreid schenken mag de begunstigde de leeftijdsgrens van 40 jaar niet overschrijden. Heeft degene aan wie u wilt schenken de leeftijd van 40 jaar al bereikt, maar is zijn partner wel jonger? Dan is de eenmalige vrijstelling toch toe te passen.

Heeft uw kind van u in 2019 een schenking ontvangen om daarmee zijn eigen woning te verbeteren of te onderhouden? Waarschijnlijk heeft uw kind toen de verhoogde schenkingsvrijstelling van op dat moment € 102.010 toegepast op de schenking. Een voorwaarde voor deze vrijstelling was dat de schenking plaatsvond onder de ontbindende voorwaarde dat het geschonken bedrag binnen twee jaar na het kalenderjaar van schenking moet zijn besteed aan de verbetering of het onderhoud. Wijs uw kind dus erop dat de werkzaamheden vóór 2022 moeten zijn afgerond, anders vervalt de vrijstelling!

Is vóór 2010 de eenmalig verhoogde vrijstelling voor een kind tussen de 18 en 35 jaar benut, maar daarna niet meer? Dan is in 2021 de verhoogde vrijstelling bij schenkingen aan kinderen tussen de 18 en 40 jaar voor de eigen woning toe te passen. Feitelijk gaat het hier om een aanvulling op de eerder genoten toegepaste verhoogde vrijstelling. Maak gebruik van de aanvullende vrijstelling van € 29.115 in 2021 als vóór 2010 de eenmalig verhoogde vrijstelling voor een kind tussen de 18 en 35 jaar is benut en daarna niet meer.

Tip
Het begunstigde kind of zijn partner moet op het moment van de schenking voor de eigen woning tussen de 18 en 40 jaar oud zijn.

Heeft u in 2021 minstens één schenking ontvangen, waarover u schenkbelasting moet betalen? Dan moet u uw aangifte schenkbelasting indienen vóór 1 maart 2022. U bent dan in ieder geval op tijd. Als u de eenmalige (bijzondere) verhoogde vrijstelling voor schenkbelasting wilt gebruiken zodat u per saldo niets betaalt, dient u eveneens tijdig uw aangifte in te dienen. Want in deze aangifte moet u verzoeken om toepassing van de eenmalige (bijzondere) verhoogde vrijstelling. Als u later dan vier maanden na afloop van het kalenderjaar van schenking de aangifte schenkbelasting indient, gaat de aanslagtermijn pas de dag na de aangifte in. U moet in zo’n geval langer wachten voordat u zekerheid heeft.

Tip
U kunt de aangifte schenkbelasting zoeken en vinden op de website van de Belastingdienst. Of doe online aangifte schenkbelasting via 'Mijn Belastingdienst'.

Een alimentatiebetaling aan uw ex-echtgenoot behoort tot de persoonsgebonden aftrek. In 2021 kunt u de alimentatie in aftrek brengen tegen maximaal 43%. In 2022 is de alimentatie nog maar aftrekbaar tegen hooguit 40%. Zorg er dus voor dat de alimentatie in 2021 valt. Dit betekent dat u uiterlijk op 31 december 2021 het alimentatiebedrag moet hebben overgemaakt.

Let op!
Een alimentatieverplichting is geen schuld die uw box 3-vermogen verlaagt.

Het feit dat de partneralimentatie in 2022 aftrekbaar tegen maximaal 40% maakt het fiscaal aantrekkelijk om de alimentatieverplichting nog dit jaar af te kopen. Ook de afkoopsom is namelijk aftrekbaar.

Giften aan goede doelen kunnen aftrekbaar zijn van de belasting. Het goede doel moet dan een zogeheten algemeen nut beogende instelling (ANBI) zijn. Gewone giften zijn echter niet volledig aftrekbaar. Voor aftrek van giften geldt als voorwaarde onder meer dat de giften zijn betaald. Er is een bedrag dat niet aftrekbaar is, een drempel. In 2021 is deze drempel € 60 of, als dat meer is, 1% van het gezamenlijke (drempel)inkomen. Als u alle giften in één jaar betaalt, heeft u slechts één keer te maken met een niet aftrekbaar bedrag. Het kan daarom verstandig zijn om giften zoveel mogelijk in één keer te betalen.

Let op!
Gewone giften hebben naast een drempelbedrag ook te maken met een maximaal aftrekbaar bedrag. Maximaal is als gift 10% van het gezamenlijke drempelinkomen aftrekbaar. Denk hieraan als u giften zoveel mogelijk in één jaar wilt betalen.

Als u dit jaar nog een schenking wilt doen aan een goed doel, overweeg dan eens een donatie aan een culturele algemeen nut beogende instelling (culturele ANBI). Dat is fiscaal voordeliger dan een donatie aan een gewone ANBI. Een gift aan een culturele instelling levert u voor de inkomstenbelasting een aftrekpost op van 125% van het geschonken bedrag, in plaats van 100%. Maar de extra aftrek van 25% is gemaximeerd op € 1.250. Verder geldt evenals bij gewone giften een drempel van 1% van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek, maar minimaal € 60. De maximale aftrek bedraagt 10% van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek. Daarnaast is van belang dat in 2022 het maximale effectieve percentage waartegen u de giften kunt aftrekken, daalt van 43% naar 40%!

Tip!
Als u een eigen bv heeft, kunt u via uw bv ook schenken aan een culturele instelling. Dat levert in de vennootschapsbelasting een extra aftrek op van 50% van het bedrag dat uw bv heeft geschonken aan culturele instellingen. Deze extra aftrek bedraagt maximaal € 2.500.

Uw jaarlijkse giften aan een ANBI zijn alleen aftrekbaar als ze boven een drempel uitkomen. Voor 2021 is die drempel minstens € 60 of, als dat hoger is, 1% van uw verzamelinkomen. Heeft u een fiscale partner, dan geldt 1% van het gezamenlijke verzamelinkomen. De aftrek van giften is bovendien gemaximeerd op 10% van het (gezamenlijke) verzamelinkomen. Zijn uw giften aan goede doelen niet volledig aftrekbaar? Overweeg dan om giften om te zetten in periodieke giften. Hierbij legt u schriftelijk vast dat u gedurende vijf jaar een bepaald bedrag schenkt, tenzij u eerder komt te overlijden. U hoeft voor periodieke giften niet meer naar de notaris. Periodieke giften zijn volledig aftrekbaar. Als u dit jaar uw gift nog omzet in een periodieke gift, profiteert u dit jaar nog van volledige aftrek.

Let op!
Wanneer de periodieke gift afhankelijk is van de langstlevende van twee schenkers moet het overlijdensrisico minimaal 1% zijn. Meestal wordt hier niet aan voldaan bij een periodieke schenking op twee levens gedurende vijf jaar. Maak daarom de schenking afhankelijk van het leven van één schenker.

Sommige kosten voor zorg, zoals kosten van een tandarts, fysiotherapeut of specialist, zijn aftrekbaar van de belasting. Maar de kosten die onder het verplichte eigen risico vallen, zijn niet aftrekbaar. Überhaupt zijn de zorgkosten alleen aftrekbaar voor zover deze boven de drempel uitkomen. Moet u dit jaar een gehoorapparaat en verwacht u volgend jaar een hoge tandartsrekening? U heeft dan zowel dit jaar als volgend jaar te maken met een drempel. Als het mogelijk is, is het verstandig om zowel het gehoorapparaat als de behandeling bij de tandarts in hetzelfde jaar te laten plaatsvinden. U krijgt dan slechts een keer te maken met een drempel. Op die manier zijn meer zorgkosten voor u aftrekbaar.

Fiscaal partnerschap kan bepaalde voordelen bieden, bijvoorbeeld als een van de partners zijn heffingsvrij vermogen in box 3 niet volledig benut. Als u en uw partner nog niet elkaars fiscale partner zijn, kunt u nog regelen dat u voor heel 2021 als elkaars fiscale partner wordt aangemerkt. U moet dan op zijn minst ongehuwd samenwonen en per 1 januari 2021 op hetzelfde woonadres staan ingeschreven. Daarnaast moet een bepaalde situatie aan de orde zijn. De situatie die u het makkelijkst op korte termijn kunt realiseren, is het afsluiten van een notarieel samenlevingscontract. Regel dit vóór 1 januari 2022 en voldoe aan de eerdergenoemde voorwaarden. Dan kunt u alsnog voor heel 2021 als fiscale partners worden aangemerkt.

Tip
Er zijn nog vijf andere situaties waarin men fiscaal partnerschap voor het hele jaar kan verkrijgen. Namelijk als uit uw relatie een kind is geboren, een van u beiden een kind van de ander heeft erkend, een van u beiden als partner van de ander is aangemerkt in een pensioenregeling, u samen met uw partner een eigen woning bezit of op uw woonadres een minderjarig kind van een van u beiden staat ingeschreven. In dat laatste geval moeten u en uw partner beiden meerderjarig zijn.

Het komt voor dat echtgenoten die op huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd, vergeten om een periodiek verrekenbeding in die voorwaarden ook echt uit te voeren. Als de verrekening achterwege is gebleven, zal bij het einde van het huwelijk door scheiding of overlijden (ook fiscaal) een afrekening plaatsvinden alsof er een gemeenschap van goederen was. Bent u ook getrouwd op huwelijkse voorwaarden met een verrekenbeding? Vergeet dan niet om deze afrekening ook over 2021 op te stellen.

Tip
U kunt een periodiek verrekenbeding dat jarenlang niet is uitgevoerd 'repareren' door de te verrekenen bedragen alsnog te berekenen. Leg daarna de uitkomst vast in een vaststellingsovereenkomst. Vervolgens moet u het beding wel jaarlijks uitvoeren of de huwelijkse voorwaarden op dit punt laten aanpassen.

Als u te maken heeft met een pensioengat, is het wellicht interessant om een lijfrente af te sluiten. De lijfrentepremies zijn binnen bepaalde grenzen fiscaal aftrekbaar. De aftrek van lijfrentepremie is in de eerste plaats beperkt tot de zogeheten jaarruimte. Daarnaast is de premie slechts aftrekbaar als u deze ook daadwerkelijk heeft betaald in het jaar waarin u de premie wilt aftrekken. Zorg er daarom voor dat u de lijfrentepremie uiterlijk 31 december 2021 heeft betaald.

Tip
Heeft u in de afgelopen vijf jaar lijfrentepremies betaald, maar bent u vergeten om deze op te geven in uw aangifte inkomstenbelasting? En staat de desbetreffende aanslag al onherroepelijk vast? Dan kunt u een verzoek om ambtshalve vermindering indienen bij de Belastingdienst. U moet dan kunnen bewijzen dat u de betaalde premie niet heeft afgetrokken. Bijvoorbeeld door het overleggen van kopieën van uw aangiften en de aanslagen over de betreffende jaren. Om voor teruggave over 2016 in aanmerking te komen, moet u voor 1 januari 2022 verzoeken om een ambtshalve vermindering.

Hoewel de roep om aanpassing van het box 3-regime sterk is, blijft de regering vasthouden aan het forfaitaire systeem. Omdat de spaarrente nog steeds erg laag is, is box 3 misschien niet de gunstigste box voor u. Overweeg daarom om vóór de peildatum van 1 januari 2022 uw spaargeld in te brengen in een nieuwe bv, in te brengen in een open fonds voor gemene rekening, te storten als informeel kapitaal of agio in uw bv of om te zetten in een vordering op uw bv (zogeheten terbeschikkingstellingsvordering).

Let op!
Aan de genoemde voorbeelden kleven wel nadelen en risico’s. Er zijn bijvoorbeeld kosten verbonden aan de oprichting van een bv. Check wat voor u de beste optie is en of deze per saldo voordeliger is dan uw spaargeld in box 3 te laten staan.

Let op!
Er komt waarschijnlijk een wetsvoorstel waarbij de vennootschapsbelastingplicht voor het open fonds voor gemene rekening komt te vervallen. Het is dan niet meer voordelig om uw spaargeld in een open fonds voor gemene rekening onder te brengen.

Het laten staan van kleine schulden is fiscaal nadelig, aangezien zij pas de heffingsgrondslag van box 3 verlagen voor zover zij een drempel van € 3.200 (bedrag 2021) per fiscaal partner overschrijden. Het is fiscaal voordeliger om deze schulden af te lossen. Zo zijn zij op de peildatum van 1 januari 2022 niet langer aanwezig, terwijl de box 3-heffing direct is verlaagd. Los daarom kleine schulden voor 1 januari 2022 zoveel mogelijk af.

Is uw vermogen zo hoog dat u box 3-heffing moet betalen en bezit u genoeg spaargeld om eventuele uitgaven nog in 2021 te doen? Overweeg dan om grote privéaankopen die u eigenlijk in 2022 had willen doen, zoals de aanschaf van een nieuwe auto of nieuwe meubels, vóór de jaarwisseling te doen. Zulke bezittingen behoren namelijk niet tot de grondslag voor de box 3-heffing, terwijl het spaargeld dat u voor de aankoop gebruikt dan op de peildatum van 1 januari 2022 ook niet meer meetelt voor de grondslag. Zo kunt u in box 3 flink wat belasting besparen!

Inmiddels staat vast dat in 2021 scholingskosten voor een opleiding of studie gericht op een (toekomstig) beroep voor het laatst aftrekbaar zijn in de inkomstenbelasting. In plaats daarvan komt er een soort subsidieregeling: het Stimulering ArbeidsmarktPositie-budget oftewel STAP-budget. Toch kan het vervallen van de aftrek voor scholingsuitgaven een goede reden zijn om nog een tandje bij te zetten en uw studie in 2021 in een vergevorderd stadium te krijgen. Een andere mogelijkheid is om in gesprek te gaan met uw werkgever. Hij kan namelijk onder voorwaarden uw scholingskosten belastingvrij vergoeden.

Let op!
Als u de studie volgt ten behoeve van uw onderneming, dan kunt u deze kosten ook na 31 december 2021 aftrekken als ondernemingskosten.

Belastingschulden tellen niet als schulden voor box 3. Daarom is het raadzaam om een ontvangen belastingaanslag vóór 1 januari 2022 te betalen. Over de gelden waarmee u deze aanslag betaalt, hoeft u dan geen box 3-heffing te betalen.

Tip
De regel dat een openstaande belastingschuld niet kwalificeert als schuld in box 3 kent enkele uitzonderingen. U mag bijvoorbeeld de nog niet-betaalde erfbelasting wél als schuld aangeven in box 3.

Wilt u de vrijstellingen in box 3 optimaal benutten? Benut dan ook de vrijstelling voor groene beleggingen. Deze beleggingen zijn namelijk vrijgesteld tot een maximum van € 60.429 (bedrag 2021) per persoon (€ 120.858 bij fiscale partners). Met de extra heffingskorting van 0,7% levert dit in box 3 een aardige belastingbesparing op. Wilt u dit belastingvoordeel ook in 2022 benutten? Dan is het van belang dat u de groene fondsen op 1 januari 2022 (peildatum) in bezit heeft. Dus als u overweegt om deze fondsen van de hand te doen, houd deze dan in elk geval aan tot na 1 januari 2022.

Tip
Als u nog geen groene beleggingen heeft maar overweegt om uw geld groen te beleggen, doe dit dan zo mogelijk al vóór 1 januari 2022. In dat geval kunt u immers al in 2022 profiteren van de vrijstelling én de heffingskorting.

Als u uw box 3-vermogen per 1 januari 2022 wilt drukken, dien dan vóór 1 november 2021 een verzoek om een voorlopige aanslag in. Als de Belastingdienst u vóór 1 januari 2022 een belastingaanslag oplegt die u direct betaalt, heeft u uw box 3-vermogen al verminderd. Maar zelfs in het geval dat de Belastingdienst pas na 31 december 2021 de aanslag vaststelt, kunt u uw belaste box 3-vermogen verlagen. U mag in deze situatie namelijk het na 31 december 2021 betaalde belastingbedrag aftrekken van het box 3-vermogen van 1 januari 2022. Hetzelfde geldt trouwens ook als u vóór 1 oktober een definitieve aangifte heeft ingediend.