Familievermogensrecht - augustus 2020

Doet een erflater binnen 180 dagen voor zijn overlijden een schenking aan een erfgenaam, dan telt de Belastingdienst het geschonken bedrag op de nalatenschap. De erfgenaam moet dus erfbelasting betalen over de schenking. Maar hij mag wel de eerder geheven schenkbelasting verrekenen. In een zaak voor Hof Den Haag meende de inspecteur dat bij samenloop met de bedrijfsopvolgingsfaciliteit (BOF) men moet uitgaan van de erfbelasting na toepassing van de BOF. Bij de berekening van het aandeel van de fictieve erfrechtelijke verkrijging (de schenking) had hij gerekend met de totale nalatenschap inclusief vrijgesteld ondernemingsvermogen. Op die manier kwam de te verrekenen schenkbelasting op een laag bedrag uit. Het hof oordeelt dat deze rekenmethode onjuist is. Het hof berekent de grondslag voor de verrekening door de fictieve verkrijging vóór toepassing van de vrijstelling te delen door de totale verkrijging exclusief vrijgesteld ondernemingsvermogen. Het hof vermenigvuldigt deze breuk met de erfbelasting over de totale verkrijging zonder BOF-vrijstelling. Op die manier kan de erfgenaam in principe meer schenkbelasting verrekenen.

Let op!
Uit eerdere rechtspraak bleek al dat de vermindering niet meer kan zijn dan het bedrag van de erfbelasting dat naar evenredigheid is toe te rekenen aan de fictieve verkrijging.

Legateert een erflater aandelen en bepaalt hij dat de vruchten van de legaten direct bij zijn overlijden ingaan? Dan kunnen de erfgenamen niet stellen dat zij fiscaal de gerechtigden tot het dividend op de aandelen zijn. En dus kunnen zij evenmin de ingehouden dividendbelasting in hun aangifte opgeven als te verrekenen voorheffing. Dit alles geldt ook als de erflater een rekening-courant heeft aan zijn bv. De legatarissen kunnen dan hun dividenden doen toekomen aan de erfgenamen om hun overgenomen schuld te voldoen. Maar ook dan zijn fiscaal gezien de legatarissen degenen die het dividend genieten. Zij gebruiken dit dividend om hun schuld aan de erfgenamen af te lossen, maar zij hebben het nog wel genoten.

Op 1 januari 2012 heeft het kabinet een onbeperkte navorderingstermijn ingevoerd voor verzwegen buitenlandse bestanddelen van een erfenis. Daarbij heeft het kabinet geen overgangsrecht geregeld. In een zaak voor Hof Arnhem-Leeuwarden meende een vrouw dat de wetgever daardoor zijn bevoegdheden heeft overschreden. De vrouw had zelf op 6 juni 2000 onder andere tegoeden bij een Duitse bank geërfd. Deze tegoeden had zij niet opgegeven in haar aangifte successierecht (de voorloper van de erfbelasting). Pas op 18 juni 2014 gaf zij in het kader van de inkeerregeling alsnog het buitenlandse vermogen op. De inspecteur legde de vrouw op 19 januari 2016 een navorderingsaanslag successierecht op. Het hof staat deze gang van zaken toe. Tijdens de invoering van de onbeperkte navorderingstermijn was de oude navorderingstermijn nog niet verstreken. De wetgever hoefde van het hof geen overgangsregeling te treffen. De vrouw kan evenmin een beroep doen op het Unierecht, omdat zij met het verzwijgen van de buitenlandse tegoeden fraude heeft gepleegd.